Een holistische aanpak bij eetproblemen
Een eetprobleem is complex. Een beschrijving die deze complexiteit volledig omvat is daarom moeilijk te geven. De geestelijke gezondheidszorg maakt gebruik van de DSM 5, een systeem om diagnoses te kunnen vaststellen. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende eetstoornissen waaronder Anorexia Nervosa, Boulimia Nervosa en Binge Eating Disorder (BED). De DSM 5 omschrijft criteria per diagnose. De overeenkomst tussen de verschillende eetstoornissen is het hebben van ongezonde eetgewoonten en een verstoord lichaamsbeeld. Daarnaast bestaan er nog vele vormen die niet binnen de criteria van bovengenoemde vallen. Voor meer informatie hierover verwijs ik je naar de volgende website.
Het stellen van een diagnose is noodzakelijk om de juiste behandeling te kunnen geven en deze ook door de zorgverzekeraar te laten vergoeden. Het nadeel van dit systeem is dat er een risico is om de cliënt te benaderen als zijnde een diagnose. Zeker in grotere instellingen kan een cliënt zich voelen als nummer 685 met de diagnose anorexia (of een andere stempel). Cliënt en behandelaar kunnen deze diagnose als identiteit gaan zien. De cliënt heeft geen anorexia, maar is de anorexia. De persoon achter het eetprobleem wordt hiermee minder zichtbaar.
Een meer holistische benadering van een eetprobleem kijkt verder dan de fysieke en cognitieve problemen. Vaak ervaren mensen met een eetprobleem een gemis aan identiteit. Levensvragen als ‘wie ben ik’, ‘wat voel ik’ en ‘wat is mijn plek in de wereld’ zijn dan moeilijk te beantwoorden. Het eetprobleem kan dan een vlucht zijn of een identiteit, een houvast. Zelfs fysiek minder ruimte innemen kan een vertaling zijn van het gevoel geen plek te hebben op deze wereld.
Mijn eigen ervaring hierbij is dat ik een wandelend hoofd was. Ik was de verbinding met mijn gevoel, mijn hart, ziel en lichaam, compleet kwijt. Ik wist niet wie ik was en baseerde mijn identiteit op mijn omgeving. Dit was geen bewuste keuze, maar vond op een onbewust niveau plaats. Op deze manier heb ik jarenlang een leven gehad dat mij niet paste, maar ik wist ook niet dat het anders kon en hoe ik dat kon bereiken. Gevoelens die mij erop wilden wijzen dat dit niet mijn weg was onderdrukte ik. Dit was de belangrijkste functie van de eetstoornis die ik ontwikkeld had. Niet eten = niet voelen. Lang geloofde ik dat ik geen of weinig gevoelens had, maar tijdens mijn herstel ontdekte ik dat het tegendeel waar is. De wereld vind ik vaak intens en mijn gevoelswereld is dat ook. Ik wist hier alleen niet mee om te gaan. Te weinig eten en ondergewicht zorgden voor rust in mijn lijf en hoofd. Ik deed alles op denkkracht en adrenaline. Als je niet weet wie je bent, weet je ook niet hoe je voor jezelf moet zorgen. Werken aan het versterken van de verbinding met mezelf is daarom ook een belangrijk onderdeel geweest van mijn herstelproces.
Dus onder de oppervlakkige laag van uiterlijk, een slankheidsideaal, een dik gevoel, wel of niet eten, ligt vaak een heel existentieel probleem. Gebrek aan identiteit en verbinding. Lichaamsgericht werk zoals yoga kan hiervoor een mooie aanvulling zijn op de reguliere behandelingen. Lees hier verder over de rol die yoga heeft gespeeld in mijn herstelproces.